Δεν πάσχουμε από έλλειψη πληροφορίας, αλλά από υπερβολή θορύβου. Η δημοσιογραφία καλείται να δώσει ξανά προσανατολισμό.
Ζούμε σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την υπερπαραγωγή πληροφορίας. Οι ειδήσεις δεν μεταδίδονται απλώς∙ εκρήγνυνται μπροστά μας σε πραγματικό χρόνο.
Κάθε λεπτό που περνά, νέες αναρτήσεις, άρθρα, video, tweet, reels και "αποκαλύψεις" ξεφυτρώνουν ακατάπαυστα στις οθόνες μας. Και κάπου μέσα σε αυτή τη φρενήρη ροή, η κοινωνία ψάχνει απεγνωσμένα ένα πράγμα: αλήθεια.
Όχι απλώς περισσότερα νέα, αλλά περισσότερο νόημα. Όχι άλλη μία ενημέρωση, αλλά ουσιαστική κατανόηση. Διότι σήμερα, δεν πνιγόμαστε από την έλλειψη πληροφόρησης – πνιγόμαστε στην ανούσια επανάληψη, στην επιφανειακή προσέγγιση και στην οργανωμένη σύγχυση.
Οι ειδήσεις έχουν γίνει «προϊόν». Συσκευάζονται, σερβίρονται και καταναλώνονται με ταχύτητα fast food.
Τα πρωτοσέλιδα επιλέγονται με γνώμονα το κλικ, όχι το περιεχόμενο. Η ταχύτητα υπερισχύει της εγκυρότητας. Το σοκ κερδίζει το επιχείρημα. Η επικοινωνία κυριαρχεί επί της ενημέρωσης. Το αποτέλεσμα; Μια κοινωνία κακοπληροφορημένη, κουρασμένη, καχύποπτη και τελικά, αποστασιοποιημένη.
Το πρόβλημα δεν είναι η τεχνολογία. Είναι η χρήση της.
Τα κοινωνικά δίκτυα, οι ειδησεογραφικές εφαρμογές, οι live μεταδόσεις, το video-on-demand – όλα αυτά είναι κατακτήσεις. Μα όταν χρησιμοποιούνται χωρίς πυξίδα, χωρίς ηθικό προσανατολισμό, μετατρέπονται σε μηχανές σύγχυσης.
Ο πολίτης δεν έχει πια χρόνο να επεξεργαστεί τι ακούει, να διασταυρώσει τι διαβάζει, να αναλύσει τι του μεταδίδεται. Και στο τέλος, τα εγκαταλείπει όλα με μια φράση: «Όλοι το ίδιο είναι».
Η μεγαλύτερη απώλεια δεν είναι η πληροφορία. Είναι η εμπιστοσύνη.
Εμπιστοσύνη στα Μέσα, στους θεσμούς, στους δημοσιογράφους, ακόμα και στον ίδιο τον εαυτό μας ως κριτικούς δέκτες. Κι όταν αυτή η εμπιστοσύνη σπάσει, το κενό γεμίζει εύκολα από συνωμοσιολογίες, ψευδείς ειδήσεις, φθηνή προπαγάνδα και «ενημέρωση» χωρίς θεμέλιο.
Κι όμως, σε αυτή την ταραχή, αναδύεται και ένα χρέος:
Η νέα δημοσιογραφία – αν θέλει να δικαιώσει την ύπαρξή της – οφείλει να απομακρυνθεί από τον διαγωνισμό εντυπωσιασμού και να στραφεί στον καθοδηγητικό της ρόλο.
Όχι για να χειραγωγήσει, αλλά για να ερμηνεύσει. Όχι για να εξουσιάσει, αλλά για να υπηρετήσει την κοινωνία με σεβασμό στην αλήθεια, τη λογική και τον άνθρωπο.
Η αποστολή του σύγχρονου δημοσιογράφου δεν είναι να παράγει "περισσότερα νέα". Είναι να διακρίνει ποια αξίζει να ειπωθούν και γιατί.
Είναι να διασταυρώνει, να εξηγεί, να βουτάει βαθιά κάτω από την επιφάνεια. Είναι να μην επιλέγει το εντυπωσιακό, αλλά το ουσιαστικό. Είναι να θυμίζει, έστω και υπόγεια, ότι η πληροφορία χωρίς κατανόηση είναι θόρυβος, ενώ η αλήθεια είναι φως.
Στον πυρήνα της, η δημοσιογραφία είναι πράξη ευθύνης.
Όταν ένας συντάκτης πατά το "δημοσίευση", πρέπει να έχει ήδη απαντήσει στο ερώτημα:
Ποιον εξυπηρετώ με αυτό; Τι αντίκτυπο έχει; Βοηθά τον αναγνώστη μου να καταλάβει καλύτερα τον κόσμο του; Ή απλώς του αποσπά την προσοχή;
Γιατί στο τέλος της ημέρας, δεν μετράμε την αξία της δημοσιογραφίας με αριθμούς προβολών, αλλά με τη συμβολή της στον συλλογικό μας προσανατολισμό.
Η κοινωνία δεν διψά για περισσότερα «breaking news». Διψά για σταθερές, για ειλικρίνεια, για προοπτική. Διψά για αλήθεια που φωτίζει, όχι για ειδήσεις που θολώνουν.
Και αυτό, αργά ή γρήγορα, θα είναι και το μοναδικό της μέλλον.
---
Ο Άρης Νότης είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας και εκδότης του ηλεκτρονικού περιοδικού ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΥΕΞΙΑ. Με εξειδίκευση στην υπνοθεραπεία και τον νευρογλωσσικό προγραμματισμό, προσεγγίζει θέματα προσωπικής ανάπτυξης, ενώ παράλληλα παρουσιάζει συνεντεύξεις και ποικίλη ύλη που εμπνέει και ενημερώνει. Για συνεντεύξεις, συνεργασία ή σχόλια: arionasorama@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου