Όταν λες «όλοι οι…», μιλάς μόνο για σένα. Του Άρη Νότη

Πόσες φορές έχεις ακούσει ή πει φράσεις όπως «Όλοι οι άντρες είναι μ...ες», «Όλες οι γυναίκες είναι π...ες», ή «Όλοι όσοι είναι χρόνια μαζί έχουν απατήσει»; Μπορεί να σου φαίνεται ότι μιλάς για τους άλλους — αλλά στην πραγματικότητα αποκαλύπτεις κάτι πολύ πιο προσωπικό: τον εαυτό σου.

Τι αποκαλύπτει η γενίκευση για τον εκφραζόμενο

Αν έχεις βρεθεί ποτέ σε μια κουβέντα όπου ακούγεται κάτι σαν «όλοι οι άντρες είναι μ…ες» ή «όλες οι γυναίκες είναι π…ες», τότε έχεις έρθει αντιμέτωπος με ένα φαινόμενο παλιό όσο και η ίδια η κοινωνία: τη γενίκευση. 

Μια «βολική» συνήθεια που μοιάζει να απλουστεύει την πραγματικότητα, ενώ στην ουσία την κακοποιεί — και ταυτόχρονα, αποκαλύπτει πολλά για τον ίδιο τον ομιλητή.

Η παγίδα του "όλοι"

Γενικεύσεις όπως «όλοι οι άντρες είναι ίδιοι», «όλες οι γυναίκες θέλουν τα λεφτά» ή «όλοι όσοι είναι χρόνια παντρεμένοι έχουν απατήσει», είναι εύκολες στη χρήση. 

Μοιάζουν με έτοιμες ταμπέλες για να καταλάβουμε τον κόσμο. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτές οι φράσεις δεν μας λένε τίποτα για τον κόσμο — και σχεδόν τα πάντα για αυτόν που τις λέει.

Γενικεύοντας, φανερώνεις τον εαυτό σου

Όταν κάποιος λέει:
«Όλοι οι άνθρωποι που είναι πολλά χρόνια μαζί έχουν απατήσει»,
θα είχε περισσότερο νόημα να πει:
«Εγώ το έκανα»,
ή τουλάχιστον:
«Έχω την εντύπωση ότι οι περισσότεροι το κάνουν, επειδή εγώ...»

Η γενίκευση μετατρέπει μια προσωπική εμπειρία ή πεποίθηση σε «καθολική αλήθεια», αλλά η πραγματική αλήθεια είναι πολύ πιο σύνθετη — και πολύ λιγότερο απόλυτη.

Όταν κάποιος χρησιμοποιεί το «όλοι», αυτό που ακούμε συχνά είναι ένας προσωπικός πόνος, μια προδοσία, μια απογοήτευση, ή απλώς μια βαθιά ριζωμένη προκατάληψη. 

Η δήλωση δεν αποκαλύπτει μια στατιστική αλήθεια, αλλά μια συναισθηματική εμπειρία.

Η γλώσσα ως καθρέφτης της ψυχής

Η χρήση απόλυτων λέξεων όπως «όλοι», «κανένας», «πάντα» ή «ποτέ» μπορεί να είναι σημάδι εσωτερικού θυμού, γενικευμένης απογοήτευσης ή άλυτων τραυμάτων. 

Λες και ο ομιλητής προσπαθεί να πείσει τον εαυτό του ότι η δική του εμπειρία είναι ο κανόνας, ώστε να νιώσει λιγότερο μόνος, λιγότερο "εκτός".

Αντί να πούμε «όλοι οι άντρες με πληγώνουν», ίσως είναι πιο τίμιο —και θεραπευτικό— να πούμε:
«Έχω πληγωθεί από άντρες. Και προσπαθώ να καταλάβω γιατί».

Η ευθύνη της αλήθειας

Ας μην ξεχνάμε πως όταν γενικεύουμε, βάζουμε τους άλλους σε καλούπια που ίσως δεν τους χωρούν — και συχνά δεν μας χωρούν ούτε εμάς. Μια κοινωνία με λιγότερες γενικεύσεις είναι μια κοινωνία με περισσότερο διάλογο, περισσότερη κατανόηση και λιγότερες ταμπέλες.

Αν σε επόμενο καφέ ή κουτσομπολιό ακουστεί ένα «όλοι οι…», μη βιαστείς να συμφωνήσεις. Σκέψου: μιλά για «όλους» ή απλώς για τον εαυτό του;

Συμπέρασμα: Από το "όλοι" στο "εγώ"

Η μετάβαση από το «όλοι λένε» στο «εγώ λέω», από το «όλοι κάνουν» στο «εγώ έχω κάνει» είναι δύσκολη αλλά βαθιά απελευθερωτική. Μας απαλλάσσει από το βάρος των προκαταλήψεων και μας οδηγεί στη συνειδητοποίηση — που είναι το πρώτο βήμα για την αληθινή επικοινωνία.

Γιατί η αλήθεια είναι απλή: Δεν είναι όλοι οι άντρες μ…ες. Ούτε όλες οι γυναίκες π…ες. Ούτε όλοι όσοι είναι χρόνια μαζί, απατούν.
Είναι απλώς άνθρωποι. 

Όπως κι εμείς. Με επιλογές, με εμπειρίες και, κυρίως, με τη δυνατότητα να μην επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη — λεκτικά ή συναισθηματικά.

Εσάς ποια είναι η γνώμη σας για αυτό το θέμα; Γράψτε τη στα σχόλια.

---

Ο Άρης Νότης είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας και εκδότης του ηλεκτρονικού περιοδικού ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΥΕΞΙΑ. Με εξειδίκευση στην υπνοθεραπεία και τον νευρογλωσσικό προγραμματισμό, προσεγγίζει θέματα προσωπικής ανάπτυξης, ενώ παράλληλα παρουσιάζει συνεντεύξεις και ποικίλη ύλη που εμπνέει και ενημερώνει. Για συνεντεύξεις, συνεργασία ή σχόλια: arionasorama@gmail.