Ο Παραμυθάς του Μέλλοντος και η Μετά Κορωνοϊόν Εποχή. Συνέντευξη του Αντρέα Ανδρεόπουλου στον Άρη Νότη

Μια συζήτηση με έναν Παραμυθά του Μέλλοντος για την επόμενη ημέρα της επιστροφής στην "κανονικότητα".

O Αντρέας Ανδρεόπουλος, παλιός γνώριμος και συνεργάτης, αναλυτής εφαρμογών επικοινωνίας και σύμβουλος καινοτομίας, μας συστήνεται ως "Παραμυθάς του Μέλλοντος" και υποστηρικτής του "Οικολογικού Πολιτισμού". Έχει την έδρα του σε ένα από τα ομορφότερα χωριά των Ζαγοροχωρίων, τη Βίτσα - και μέσα από τις εισηγήσεις του για ενίσχυση της εργασίας και της απασχόλησης, θα συζητήσουμε το φλέγον θέμα των εργασιακών επιπτώσεων του κορωνοϊού.

Άρης Νότης: Προτού προχωρήσουμε στην ουσία του θέματος θέλω να σε ρωτήσω για την ιδιότητά σου ως "Παραμυθά του Μέλλοντος" αλλά και εργάτη ενός "Οικολογικού Πολιτισμού". Μπορείς να μας πεις τι σημαίνουν αυτές οι ιδιότητες, με απλά λόγια; 

Αντρέας Ανδρεόπουλος:  Έτσι κι αλλιώς, τα παραμύθια απλά λόγια χρησιμοποιούν. Ο ‘Παραμυθάς του Μέλλοντος’ που, χωρίς να το συνειδητοποιούμε, είμαστε όλοι εμείς (γιατί όλοι χτίζουμε το μέλλον μας - συνήθως ερασιτεχνικά βέβαια) λέει ιστορίες που αποτελούν προτάσεις για κοινή υλοποίηση.

Η γιαγιά του πρόσφατου παρελθόντος παρηγορούσε τα παιδιά με ιστορίες όπου έβαζε έντεχνα την εμπειρία του κόσμου για υποστήριξη των εγγονιών στην καθημερινή ζωή. Ο σύγχρονος παραμυθάς αναμειγνύει στοιχεία του μεθαύριο στο αύριο που ήδη έχει φτάσει με μεγάλες ταχύτητες και, καμιά φορά, με εκθετικές, όπως ο κορωνοϊός που λειτουργεί ως… «νέφτι». Πώς λέμε… «είντα βιάζεσαι ρε, παντώς τζαι εβάλαν σου νέφτι στον κώλο;».

Φαίνεται, όμως, πως υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι να βιαζόμαστε. Ο κορωνοϊός είναι μόνο η αφορμή. Αιτία η κλιματική κρίση. Η οικονομική, η ενεργειακή, η πολιτική, η ηθική κρίση, αποτελούν το χορό της σύγχρονης ιλαροτραγωδίας.

Ο Οικολογικός πολιτισμός θα μπορούσε να είναι απλά το επόμενο φυσικό βήμα μετά τον Βιομηχανικό που έδωσε πολλά αλλά ταυτόχρονα έδωσε και τη δυνατότητα σε άπληστους και κουτούς διαχειριστές όπου κακόπεσε να πάρουν περισσότερα.

Δεν υπάρχουν ‘καλοί’ και ‘κακοί’. Κουτοί και έξυπνοι υπάρχουν. Καλός είναι ο έξυπνος. Πολύ καλός ο πολύ έξυπνος. Και άγρυπνος εχθρός τους ο βλάκας ‘με περικεφαλαία’ και πολλές επιτυχίες ως κακοποιό στοιχείο…

Αλλά ‘οικολογικός πολιτισμός’ δεν είναι απλά μόνο ένα βήμα. Έτσι ονομάζεται ένα διεθνές κίνημα με κέντρο, κυρίως, το Arizona State University. Έτσι αποκαλείται η οικοδόμηση της βιώσιμης ανάπτυξης στην Κίνα. Έτσι διαπιστώνεται ότι το περιεχόμενο αυτό ως όρος ανεβαίνει συνέχεια σε αναζητήσεις στο google ως παγκόσμιο αίτημα.



Προσωπικά τόλμησα από χρόνια να χρησιμοποιώ την ιδιότητα του Ecological Civilization Chief Storyteller (συγνώμη αλλά στα Ελληνικά ακούγεται πολύ ‘αμερικανιά’) για να διαπιστωθεί πως «οξειδώθηκα (επαρκώς) μες τη νοτιά των ανθρώπων» που λέει κι ο Ελύτης και ότι κατέληξα παραγωγικός.

 Σχετικά με τη Βίτσα: Η Βίτσα, και γενικά τα Ζαγοροχώρια, δεν ήταν απόφαση ανάγκης αλλά επιλογής. Στρατηγικής επιλογής με συγκεκριμένα κριτήρια. Γενικά το να μπορείς να διαλέγεις και να διαλέγεις σωστά είναι διπλό πλεονέκτημα.

Το Μήτις Παγκόσμιο Δίκτυο Ευαισθητοποίησης, και μοναδικός - δυστυχώς, από την Ελλάδα από το 2009, Διαπιστευμένος Παρατηρητής στον ΟΗΕ (UNFCCC) για την Κλιματική κρίση και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, έχει επεξεργαστεί δύο προτάσεις που ήδη προωθούνται επίσημα από το UN System: Μια για το ζωντάνεμα σε εικονική πραγματικότητα της Ολοκληρωμένης Βιώσιμης Ανάπτυξης δίπλα σε κάθε μνημείο της UNESCO. Και μια για Επαγγελματική ΕΠΑΝΑ-κατάρτιση σε διεθνή κλίμακα στο πλαίσιο της Βιώσιμης Ανάπτυξης για ανάπτυξη ικανοτήτων (capacity building) της νέας εποχής.

Έτσι το Ζαγόρι επιλέχθηκε για το παρελθόν του αλλά, ταυτόχρονα, για τις μελλοντικές προοπτικές που έχει στο πλαίσιο δυνητικής εφαρμογής των δυο παραπάνω προτάσεων. Η αρμονική βαθμιαία προσέγγιση με τοπικό φορέα που έχει διεθνές όραμα (Επέκεινα Χώρα με κεντρικό μότο «Πολίτες του Κόσμου, Πράσινες Κοινότητες, Χώρα Γνώσης») του επιτρέπει να κόβει δρόμο με αμοιβαίο όφελος (win-win-win, το τρίτο για την κοινωνία).

Σχετικά με την ουσία: Τι είναι ο κορωνοϊός; Ιός; Ideavirus; Εργαλείο του νου; Φασματική αναγωγή στην ατομική εμπειρία του καθενός; Δούρειος Ίππος; (κι αν ναι, ποιου;), Γόρδιος Δεσμός; Συντόμι και επιταχυντής; Λύση με στοιχεία antifragility; Μοχλός; Αχαρτογράφητη παράμετρος που μετατράπηκε σε, χωρίς προηγούμενo, πρόκληση - για να μην πω ευτυχή συγκυρία (serendipity); Όσο και να φαίνεται παράξενο, είναι όλα αυτά μαζί. Το γιατί παρακάτω.

Επίσης να ζητήσω προκαταβολικά συγνώμη για την παρεμβολή πολλών αγγλικών όρων στο κείμενο ή τις παραπομπές σε αγγλόφωνες πηγές. Αιτίες: Ορισμένες ονομασίες έτσι προωθούνται διεθνώς, κάποιες έννοιες έχουν υποστεί ακριβέστερη νοητική επεξεργασία στα αγγλικά για να μην αναφερθούμε σε επαρχιώτικου στυλ μεταγλωττίσεις και παρερμηνείες Μπαμπουινιωτικού χαρακτήρα π.χ. fax - τηλεομοιoτυπία κ.λπ. που προκαλούν τον οίκτο. Οι σημαντικές παραπομπές (links) με έντονους χαρακτήρες.


Τι δουλειά θα κάνουμε μετά τον κορωνοϊό;

Α.Ν. - Είναι γεγονός ότι βιώνουμε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών στον τρόπο ζωής μας, ως ανθρωπότητα, και κυρίως στο τρόπο της επαγγελματικής μας δραστηριότητας. Μεγάλος αριθμός εργαζομένων αντιμετωπίζει την αρνητική προσδοκία και πραγματικότητα μιας χωρίς προηγούμενο επερχόμενης ανεργίας, ύστερα από την άρση των περιοριστικών μέτρων λόγω κορωνοϊού και επανέναρξη της "κανονικότητας" (και το βάζω σε εισαγωγικά επειδή δεν ξέρω πόσο κανονικός ήταν ο μέχρι τώρα τρόπος ανάπτυξης της κοινωνίας μας). Μάλιστα αρκετοί δεν προβληματίζονται τόσο για τον κίνδυνο της υγείας τους όσο για τον κίνδυνο των οικονομικών συνεπειών όλης αυτής της κατάστασης. Τι πιστεύεις εσύ σχετικά με αυτό; 


Α.Α.- Μέχρι σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο ήταν… απλά άνεργοι. Εκατοντάδες εκατομμύρια… απλά υποαπασχολούμενοι ή σε ‘ευέλικτες’ (τι ‘κομψή’ έκφραση!) εργασιακές σχέσεις. Και κάτι λίγες εκατοντάδες μόνο, ήταν και είναι πολυεκατομμυριούχοι - αλλά αυτό είναι μια άλλη, πονεμένη, ιστορία για παράσιτα.

Σήμερα όλοι οι παραπάνω είναι ότι ήταν πριν αλλά και κάτι ακόμα: υποψήφιοι ασθενείς της πανδημίας που δεν έχει ταξικά κριτήρια. Και αύριο όταν επανέλθουμε στην ‘κανονικότητα’ που ο καθένας της δίνει άλλο νόημα και προτεραιότητες; Εκατοντάδες εκατομμύρια άνεργοι, για πολλούς λόγους, θα αναζητούν απεγνωσμένα εργασία είτε γιατί οι παραγωγικοί τομείς του παραδοσιακού μοντέλου καταρρέουν είτε γιατί οι νέοι τομείς, με την χρήση νέων τεχνολογιών αλλά χωρίς καμιά κεντρικά σχεδιασμένη πρόνοια για τις θέσεις που καταργούνται, είδαν στον κορωνοϊό ως αφορμή για μείωση του κόστους παραγωγής.

Η ερώτηση «Υγεία ή Οικονομία;» είναι ψευτοδίλημμα. Οι άνθρωποι παράγουν την οικονομία και η οικονομία (πρέπει να) είναι στην υπηρεσία των ανθρώπων - όχι το αντίθετο. Διαφορετικά παραμένει στην υπηρεσία των παραπάνω διαχειριστών - που κανείς ποτέ δεν εξουσιοδότησε να διαφεντεύουν τη ζωή μας.

Οι μεγάλες αλλαγές θα έρθουν αλλά δεν θα είναι πανάκεια εκτός κι αν κέντρο τους είναι ο άνθρωπος. Η εργασία από το σπίτι δεν είναι για να δουλεύεις με… παντόφλες. (Πρέπει να) είναι για να μπορείς να ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ παντόφλες.



Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν είναι επιχειρηματική ευκαιρία για επαγγελματίες κατάρτισης που είναι απαραίτητη ως συμπλήρωμα της επίσημης αλλά δυσκίνητης εκπαίδευσης, αλλά (πρέπει να) είναι πλατφόρμα για ουσιαστική απόκτηση σύγχρονων εφοδίων για ΕΥΡΕΣΗ ΚΑΙ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.

Και η τηλε-ιατρική (πρέπει να) είναι ΔΗΜΟΣΙΟ ΑΓΑΘΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, ειδικότερα για τις ευπαθείς ομάδες που δεν πλήρωναν ασφαλιστικές εισφορές μια ζωή για να τις εξανεμίσει με μιας ο κορωνοϊός μαζικά σε μια πρωτοφανή κατάσταση κοινής απώλειας (lose-lose-lose το τρίτο για την κοινωνία) γιατί «αλίμονο στις κοινωνίες που κυβερνάνε οι γέροι αλλά, το ίδιο αλίμονο στις κοινωνίες που δεν ακούνε τους γέρους», έλεγε ένας γέρος - και είχε δίκιο.

Bιώσιμη Ανάπτυξη και Οικολογικός Πολιτισμός

Α.Ν.  - Εσύ έχεις κάποιες εισηγήσεις σε ότι αφορά την απασχόληση και την ενδυνάμωσή της στο πλαίσιο της "Βιώσιμης Ανάπτυξης", όπως την αποκαλείς. Μπορείς να μας τις αναλύσεις λίγο;

Α.Α. -Για να συνεννοούμαστε, όχι «όπως την αποκαλώ εγώ» αλλά όλη η Δύση και ο ΟΗΕ. Στην Κίνα αναφέρεται ως «υλοποίηση Οικολογικού Πολιτισμού» (Ecological Civilization construction) κάτι πολύ πιο ολοκληρωμένο και από τη Βιώσιμη Ανάπτυξη γιατί η ανάπτυξη εκεί ανάγεται σε πολιτιστικό επίπεδο.

Οι υπόλοιπες ήπειροι κάνουν ότι μπορούν και αναμένουν να δουν τις καλές προθέσεις των μεγάλων. Ο Νέος Δρόμος του Μεταξιού είναι μια τέτοια παγκόσμια ένδειξη.
Και δεύτερο… «όχι»: Δεν είναι προσωπικές εισηγήσεις αλλά του Μήτις METIS Global Awareness Network, ενός φορέα πανεπιστημιακών και τεχνικών με αυξημένη κοινωνική ευαισθησία.

Με την ίδρυση του, είκοσι χρόνια πριν, κύριο αντικείμενο του ήταν οι Σύγχρονες Κοινωνικές Προτεραιότητες. Πολύ σύντομα φάνηκε ότι πρώτη από περίπου 30, που απείχε παρασάγγας από τις υπόλοιπες, ήταν το θέμα του περιβάλλοντος που από ρομαντικές πρωτοβουλίες ‘προστασίας της πεταλούδας’ γρήγορα πέρασε σε ‘παγκόσμια υπερθέρμανση’, (υπαρκτό) ‘φαινόμενο του θερμοκηπίου’, ‘κλιματική αλλαγή’, ‘κλιματική κρίση’.

Γι αυτό στήθηκε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης στη Λίμνη Πλαστήρα (2005) όπου σχολεία από όλη τη χώρα έπαιρναν μια συγκλονιστική γεύση από προβλήματα και λύσεις. Γι αυτό αναπτύχθηκε (2008) η διαδικτυακή πύλη «Παγκόσμιο Πανόραμα Κλιματικής Κρίσης & Βιώσιμης Ανάπτυξης με την εμβληματική ονομασία www.vatraxosvrastos.



Γι αυτό έφτασε μέχρι την ‘απογείωση’ ως ζωντανό κύτταρο του ΟΗΕ (2009-2020). Η αφύπνιση γύρω από την ευαισθητοποίηση για το κλίμα ήδη εξυπηρετούνταν πια από χιλιάδες στον κόσμο. Έτσι το Μήτις πέρασε στην επόμενη φάση (2014): Να συνδράμει στην οικοδόμηση της Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Και πολύ σύντομα ήρθε η τρίτη φάση (2017): φάνηκε πως το άμεσης προτεραιότητας ζητούμενο ήταν η δια βίου εκπαίδευση του εργαζόμενου δυναμικού στο πλαίσιο της Ολοκληρωμένης Βιώσιμης Ανάπτυξης έτσι ώστε ο καθένας να γίνει παράγοντας υλοποίησης του νέου παραγωγικού μοντέλου μέσα από την καθημερινή του επαγγελματική απασχόληση - ακόμα κι αν δεν έχει ακόμα συνειδητοποιήσει για χίλιους-δυο προσωπικούς ή γενικότερους λόγους αυτή την επείγουσα παγκόσμια προτεραιότητα.

Η ΕΠΑΝ-εκπαίδευση αυτή ονομάστηκε Social Matrix Revealed και προς το πιο επιχειρηματικό, Sustainable Holistic Development capacity building global training pptx; pdf. Το αναλυτικό του πρόγραμμα, μοναδική σύνθεση πάνω από 500 καινοτομικών εκπαιδευτικών ενοτήτων που συνδυάζονται μεταξύ τους με την υποστήριξη Τεχνητής Νοημοσύνης προσφέρεται για εξατομικευμένη επιμόρφωση σε τρία επίπεδα (Αρχαρίων, Ενδιάμεσο, Προχωρημένων).

Η πλήρης ανάπτυξη και λειτουργία είναι τεκμηριωμένη επιχειρηματικά να επεκταθεί ως Exponential Organization (ExO), οργανισμός του οποίου η επίδραση σε αγορά και κοινωνία είναι τουλάχιστον δεκαπλάσια σε σύγκριση με αυτήν του ανταγωνισμού λόγω αξιοποίησης νέων οργανωτικών τεχνικών και χρήσης αναδυόμενων τεχνολογιών της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, όπως οι Google, AirBnB, TED, Uber, Waze, Wikipedia, Amazon, Instagram, Alibaba.

 Η παγκόσμια αυτή φόρμουλα είναι οικονομικά βιώσιμη με δυο τρόπους. Ο πρώτος με ελάχιστη αμοιβή κατάρτισης π.χ. ένα δολάριο το μήνα, ώστε να μπορεί να την επωμισθεί ο καθένας από πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια δυνητικά ενδιαφερομένων κυρίως από τις Generation Z και Υ που, σε χρόνο μηδέν, βλέπουν να καταρρέουν τα όνειρά τους.

Ο άλλος με αποζημίωση του κάθε ενδιαφερόμενου, όπως γίνεται ήδη σε πολλά επιδοτούμενα σεμινάρια. Με τη διαφορά ότι επειδή μιλάμε για πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια συμμετεχόντων η αποζημίωση του καθενός θα προέλθει από διάφορες πηγές και από όλους τους κοινωνικούς εταίρους σε μορφή παγκόσμιου κορβανά. Ιδανικό σχήμα για υλοποίηση η σύσταση ενός Παγκόσμιου Δικτύου Δημόσιας Πολιτικής για διασφάλιση της διαφάνειας του εγχειρήματος σε όλα τα επίπεδα.

Ο ρόλος των ΜΜΕ

Α.Ν. - Από τα γραφόμενά σου στο διαδίκτυο βλέπω ότι εστιάζεις στις θετικές επιπτώσεις του κορωνοϊού. Είμαι κι εγώ αυτής της άποψης, ότι από κάθε δύσκολη περίσταση είναι χρήσιμο να αντλούμε τα θετικά και τα μαθήματα από αυτήν. Ωστόσο είναι πολλοί που δεν το βλέπουν έτσι και επικεντρώνονται μόνο στα αρνητικά και δεν θα παραβλέψω εδώ την μεγάλη συνεισφορά των ΜΜΕ σε αυτό. Τι έχεις να πεις γι αυτό; 

Α.Α.: - Ο τυφλός και να του πέσουν τα μαύρα γυαλιά του, αν σκοντάψει, (πες με ‘πανδημία’) πάλι τυφλός θα είναι. Η μεγάλη διάσταση σήμερα δεν σταματάει στις παλιότερες κοινωνικές διακρίσεις που εξακολουθούν, φυσικά, να ισχύουν. Πάει ακόμα παραπέρα. Πρόκειται για τη σύγχρονη ασύμβατη σύγκρουση ανάμεσα στην συντηρητική - λαϊκίστικη πολιτική και την επιστήμη.

Για τη σύγκρουση ανάμεσα σε εκκλησιαστικές και παραεκκλησιαστικές πολυεθνικές και τη λογική, όχι την «κοινή λογική», άλλη αυτή μεγάλη παγίδα στη υπηρεσία της συντήρησης. Αλλά το σημαντικότερο σήμερα πρόβλημα είναι η σύγκρουση της αντικειμενικής πραγματικότητας με την «αλήθεια» του καθενός.

Αλήθεια είναι μια ακριβής, λίγο ή πολύ, δήλωση σε αρμονία με την πραγματικότητα. Περιέχει ένα ‘γεγονός’ ή ένα ‘πιστεύω’ που γίνεται (ή όχι) παραδεκτό σε σχέση με την πραγματικότητα, π.χ. η αλήθεια του Χριστιανισμού.

Αντίθετα, πραγματικότητα είναι κάτι που υπάρχει από μια στιγμή και πέρα ανεξάρτητα από διαφορετικές απόψεις, αν και προηγουμένως μπορεί να υπήρξε στο μυαλό έστω και ενός μόνο ανθρώπου, π.χ. μια εφεύρεση, μια ανακάλυψη.



Αυτή τη λεπτή αλλά βασική διαφορά την εκμεταλλεύονται στο έπακρο και με χίλιους-δυο τρόπους τα συμβατικά ΜΜΕ και περισσότερο τα κοινωνικά μέσα - για να μην πούμε ότι γι αυτό το σκοπό δημιουργήθηκαν. Οι λίγοι τίμιοι δημοσιογράφοι πλέον δυσκολεύονται να βρουν δουλειά ή ανεβάζουν blogs για να φυτοζωούν με αξιοπρέπεια.

Αλλαγές στον πλανήτη

A.N.- Τις τελευταίες ημέρες διατυπώνεται έντονα η άποψη ότι η λεγόμενη κρίσιμη μάζα του 1%, που μπορεί να επηρεάσει θετικά τον τρόπο σκέψης του υπολοίπου 99%, έχει επιτευχθεί. Εσύ πώς βλέπεις αυτήν την αφύπνιση που παρατηρείται σε μεγάλο βαθμό σε ολόκληρη τη Γη; Βρισκόμαστε ενώπιον τεραστίων θετικών αλλαγών για ολόκληρο τον πλανήτη; 

A.A. - Επανερχόμαστε λοιπόν στο βασικό ερώτημα: Τι είναι ο κορωνοϊός; Ιός; Ideavirus; Εργαλείο του νου; Αναγωγή στην ατομική εμπειρία του καθενός; Δούρειος Ίππος; (κι αν ναι, ποιου;), Γόρδιος Δεσμός; Συντόμι (detour) και επιταχυντής (accelerator); Λύση με στοιχεία antifragility; Μοχλός (leveraging); αχαρτογράφητη παράμετρος που μετατράπηκε σε, χωρίς προηγούμενo, πρόκληση - για να μην πω ευτυχή συγκυρία (serendipity);

Όσο και να φαίνεται παράδοξο, είναι όλα αυτά μαζί. Και να, συνοπτικά, γιατί: (Ο Ecological Civilization Chief Storyteller θεωρεί πως) ο κορωνοϊός είναι βασικός μοχλός για το επόμενο άλμα της Ανθρωπότητας προς τα εμπρός. Πρώτα και κύρια είναι απεικόνιση της κλιματικής κρίσης σε accéléré, που θα έλεγε κι ο σκηνοθέτης, σε γρήγορη ταχύτητα προβολής.

Και μετά είναι κι όλα τα άλλα: Ένας καταλύτης, μια δύσκολη δοκιμασία που μετέτρεψε σε χρόνο μηδέν τον κόσμο σε γιγάντιο εργαστήριο για σύγκριση κοινωνιών και πολιτιστικού επιπέδου της καθεμιάς.

Όλα εντάσσονται στον πολιτισμό. Και, φυσικά, και τα θέματα προάσπισης της υγείας. Βέβαια ο γνωστός Σοϊμπλε είπε (τι ήθελε και το άνοιγε; αλλά… θέλει η πουτάνα να κρυφτεί και η χαρά δεν την αφήνει) «Δεν είναι απολύτως ορθό ότι όλα (Σ.Σ. δηλαδή η οικονομία) πρέπει να υποχωρούν για την προστασία της ζωής»…

 Ο κορωνοϊός είναι επίσης…

1. Εργαλείο του Νου (Mind Tool): εκπαιδεύει βιωματικά και ταχύρρυθμα, αν και επώδυνα, τι σημαίνει «εκθετική» αύξηση. Επιβάλλει στον άνθρωπο να σκεφθεί εναλλακτικά με τρόπο ευέλικτο (antifragile). Υπόψη: Αυτή η τάση από προσωρινή να γίνει μόνιμη.

2. Ο ιός είναι εκθετική αναγωγή στα πάντα (pan-metaphor). Υπόψη: διαλέξτε την αναγωγή που ταιριάζει στο κοινό σας.



3. Είναι Δούρειος Ίππος (Trojan horse). Εμφανίστηκε ως ιός και εξελίχθηκε σε ideavirus που απλώνεται στο συλλογικό νου για να αμφισβητήσει τα πάντα. Υπόψη: είναι ‘Λυδία λίθος’ γενικής χρήσης. Μόλις επηρεαστεί ένας τομέας ερευνώνται δύο παράγοντες. Η σχέση του με την κλιματική κρίση. Ο αντίκτυπός του στο μέλλον. Και οι δύο, κατά κανόνα, καταλήγουν να εισηγούνται ριζικές αλλαγές για επιβίωση και ευημερία.

4. Αποτελεί Γόρδιο Δεσμό (Gordian knot). Μπορεί να οδηγήσει αποτελεσματικά σε ιστορικές λύσεις για πολλά θέματα που μέχρι τώρα θεωρούνταν ‘ταμπού’. Υπόψη: οι ολιστικές προκλήσεις είναι πιο καθαρές, πιο φθηνές, πιο οικολογικές, πιο ΥΓΙΕΙΝΕΣ.



5. Είναι ουσιαστική παράκαμψη (detour). Εστιάζει στα βασικά αφήνοντας πίσω τα περιττά. Υπόψη: Η πολιτική και, κυρίως, οι πολιτικοί είναι υποχρεωμένοι να καλύψουν το συντομότερο το κενό που δημιούργησαν, υπό την απειλή του ‘πολιτικού κόστους’, με την επιστήμη.

6. Ο ιός είναι εκθετική μόχλευση (leveraging -χρήση κάποιου στοιχείου για μέγιστη αποδοτικότητα): επιταχύνει διαδικασίες, ελαχιστοποιεί εμπόδια, μεγιστοποιεί πόρους και δυναμικό. Υπόψη: Η χρήση αυτής της ιδιότητας πρέπει να γίνεται με σύνεση.

7. Τέλος, ενώ ξεκίνησε ως άγνωστος παράγοντας (imponderable) εξελίχθηκε σε, χωρίς προηγούμενο, πρόκληση - για να μην (τολμήσω να) πω ευτυχή συγκυρία (serendipity): από αρνητικό στοιχείο εξελίσσεται σε Λυδία λίθο του (σχεδόν) αναποδογυρίσματος της μέχρι σήμερα παγκόσμιας γεωπολιτικής. Υπόψη: Αυτό το τελευταίο δεν μπορεί να ολοκληρωθεί από μόνο του.

Χρειάζεται όλους του κατοίκους του πλανήτη - έστω και μόνο αυτούς που ασθένησαν ή επηρεάστηκαν, με ένα ή άλλο τρόπο, δηλαδή περίπου… ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός, ούτε λίγο ούτε πολύ. Ο κορωνοϊός αποτελεί επιτομή της κατάρρευσης του Βιομηχανικού Πολιτισμού και της οικοδόμησης του Οικολογικού, με βάση την απο-ανάπτυξη χωρίς μίμηση του παραδοσιακού μοντέλου.

 Με τέτοιο ‘πολυ-εργαλείο’ που ΔΕΝ μας έλαχε, αλλά, αντίθετα, ανήκει κι αυτό στις δευτερογενείς επιπτώσεις της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής (spillover effects) μπορούμε να κάνουμε πολλά. Αλλά, όπως θα σας πληροφορήσουν οι ειδικοί όπως και ο πρώτος τυχών Μαθητευόμενος Μάγος του Αμαζονίου, «όσο μικραίνουμε τη ζούγκλα, τόσο την ενοχλούμε, γεμίζει ο τόπος νυχτερίδες και αράχνες και έτσι γινόμαστε εμείς ζούγκλα».

Πάντως, ναι, με την καθοριστική επέμβαση του κορωνοϊού, μπορούν να γίνουν πολλά. Και γίνονται ήδη. Ενδείξεις για αφύπνιση βλέπω αρκετές. Ειδικά στα θέματα της κλιματικής κρίσης, της επενδυτικής στροφής προς λύσεις Βιώσιμης Ανάπτυξης από κορυφαίους οργανισμούς του κόσμου, της διεθνούς συνεργασίας όσο κι αν αυτό να ακούγεται, από πρώτη άποψη παράδοξο.

H επίγνωση της γενικότερης κατάστασης (situational awareness) απλώνεται ως ‘ideavirus’. Ανοίγει το μυαλό. Και, αντίστοιχα, η προκατάληψη ότι η κανονικότητα - ανεξάρτητα αν είναι κοινωνικά δίκαια ή όχι, δεν αλλάζει (normalcy bias) περιορίζεται αν και έχουν επισημανθεί πάνω από 40 παρόμοια γνωστικά εμπόδια (mental barriers) για σύλληψη της πραγματικότητας.

Πάνω στην όξυνση του προβλήματος πολλοί βλέπουν τα λάθη που κάνουν και σκέφτονται ειλικρινά να τα διορθώσουν. Συνηθισμένη ανθρώπινη πρακτική, όμως, είναι μόλις περάσει το κακό να χαλαρώνουν. Επανέρχονται στη συνήθεια - αδιάφορο ‘κακή’ ή ‘καλή’. Δεν αντιλαμβάνονται την ανάγκη της αλλαγής - ιδιαίτερα τόσων πολλών, μεγάλων και απότομων αλλαγών που πάνε να μας επιβάλλουν και πολλές φορές το πετυχαίνουν. Κι εδώ που τα λέμε, ο πολύς κόσμος έχει δίκιο να έχει αντίρρηση και αντιστάσεις έτσι που τον μπουκώνουν.

Έτσι ακόμα κι όταν εμφανίζεται μια κατάσταση προς τη θετική κατεύθυνση, δεν ‘τσιμεντώνουν’ την αδήριτη ανάγκη αλλαγής στη συνείδησή τους σε σχέση με τα αντικειμενικά προβλήματα, π.χ. τα πανταχού παρόντα καταστροφικά γεγονότα της κλιματικής κρίσης. Τα ‘ξορκίζουν’ οι περισσότεροι με ένα «μακριά από μας» και νομίζοντας πως ξεμπερδεύουν ξαναγυρίζουν στην ‘κανονικότητα’.

Αφυπνίσεις είχαμε και παλιότερα σε περιόδους που ακολουθούσαν τραγικές καταστροφές, ανθρωπογενείς ή φυσικές. Οι γνωστές «Σειρήνες» όμως έχουν αποκτήσει εμπειρία πλέον να επεμβαίνουν στη ζωή μας αμέσως μόλις σταματήσουν οι σειρήνες που υπενθυμίζουν τις καταστροφές. Εδώ, λοιπόν, το ζητούμενο είναι η ανάπτυξη της ικανότητας του «να επαναφέρουμε το τιμόνι στην κανονική του θέση» - βασικό soft skill.

Όλοι, ενστικτωδώς, όταν εμφανιστεί στο δρόμο ένα εμπόδιο από αριστερά στρίβουμε δεξιά. Και το αντίθετο. Πόσοι, όμως, διατηρούμε την ψυχραιμία να επαναφέρουμε το τιμόνι (και τους τροχούς) στην κανονική τους θέση παράλληλα με το δρόμο; Εδώ είναι το ‘κουμπί’. Η νέα ‘κανονικότητα’ πρέπει να συμβαδίσει με τη νέα πραγματικότητα που είναι μια, χωρίς προηγούμενο, ευκαιρία να διορθωθούν πολλά κακώς κείμενα. Και όχι να γίνει πάλι ‘προκρούστεια’ προσπάθεια να προσαρμοστεί η νέα πραγματικότητα στη ‘γνωστή (as-usual) κανονικότητα’.

Κριτήριο η επάνοδος στις αληθινές και δοκιμασμένες από το χρόνο γνήσιες αξίες που μεταμόρφωσαν τον άνθρωπο του Μεσαίωνα (των πολλών ειδών πανούκλας) σε Homo Universalis Contemporaneus του Ντα Βίντσι. Με την αρνητική αφορμή του κορωνοϊού αλλά και πρόσθετες θετικές αιτίες ο Homo sapiens sapiens αναμένεται να μεταμορφωθεί σε Homo Ecologicus Ecologicus. Με βασική και απαραίτητη γνωστική προϋπόθεση να μάθει να επαναφέρει το τιμόνι.

Αυτογνωσία και αυτοανάπτυξη

A.N. - Η αυτογνωσία και η προσωπική ανάπτυξη απαραίτητες για την πρόοδο και την ευημερία του ατόμου δεν φαίνεται να έχουν προτεραιότητα σε επείγουσες καταστάσεις επιβίωσης. Αν, φυσικά, προϋπάρχουν μπορούν να βοηθήσουν καθοριστικά.

Το λέω αυτό επειδή αυτή τη στιγμή μπορεί να έχουμε μακρά περίοδο απουσίας παγκοσμίων πολέμων όμως πολλοί άνθρωποι εγκαταλείπουν τις χώρες τους με κάθε κόστος, αναζητώντας καλύτερο μέλλον σε άλλες χώρες όπου, όμως, το μοντέλο της ευημερίας δείχνει να έχει ξεφτίσει. Ποια είναι η άποψή σου για όλα αυτά;

A.A. -«Η ζωή καθορίζει τη συνείδηση» γράψαν δυο παλαιοί παππούδες - και όχι το αντίστροφο. Αλλά η πραγματικότητα - και οι αδήριτες βαθμιαίες αλλαγές της, δεν γίνεται καθαρά αντιληπτή από τη συνείδηση του μέσου πολίτη παρά μετά από μακροχρόνια, προσεκτική και χωρίς αντιπερισπασμούς παρατήρηση της πραγματικότητας.

Αν όμως, η εικόνα της πραγματικότητας διαστρεβλώνεται συνειδητά, συστηματικά και επιστημονικά η παρατήρησή της γίνεται πολύ πιο δύσκολη. Ποιος, όμως, σήμερα διάβασε, κατάλαβε και ακούει τους παλαιούς παππούδες; Ακόμα λίγοι, αλλά ευτυχώς, πολλοί περισσότεροι από όσοι νομίζουμε. Κλασικό παράδειγμα το “American Dream” που έχει γίνει πια ‘συντρίμ’. Παρ' όλ' αυτά ακόμα και σήμερα εκατομμύρια από όλο τον κόσμο θέλουν να πάνε στις ΗΠΑ.

Ανάλογα συμβαίνει με το κοινωνικό μοντέλο της Κίνας. Αν και πολύ θετικό σε πολλούς συγκεκριμένους τομείς, γεγονός που αποδείχθηκε πρόσφατα και στην περίπτωση της πανδημίας, ο πολιτικός φόβος του «κίτρινου κινδύνου» (κύρια για τους Αμερικανούς αλλά και Δυτικούς φοβικούς πολίτες) και ο κουρνιαχτός που πρόσφατα γίνεται απόπειρα να σηκωθεί διεθνώς τυφλώνει προσωρινά.

Αργά ή γρήγορα, θα υποχωρήσει και τότε ο κόσμος θα δει τη νέα γεωπολιτική και πολιτιστική πραγματικότητα με τα ήδη θετικά της αποτελέσματα και προοπτικές. Αυτογνωσία και προσωπική ανάπτυξη και οι διάφορες μέθοδοι μέσα από τις οποίες καλλιεργούνται γίνονται κτήμα του ατόμου μόνο αν συνδεθούν με άμεσα καθημερινά οφέλη. Για παράδειγμα, όταν σε μια επιχείρηση η κάθε εργάσιμη μέρα αρχίζει με γιόγκα ο κάθε εργαζόμενος αποκτά θετική γνώμη γι αυτή και σύντομα του γίνεται απαραίτητη.



Πόση διαφορά από την αργόσχολη κυρία που κάνει pilates για να αδυνατίσει εν όψει της καλοκαιρινής σαιζόν! Οι σημερινοί καλοί - έξυπνοι πρόσφατα, δυστυχώς, άρχισαν να ανακαλύπτουν την αξία της συνείδησης. Για να την αξιοποιήσουν αποτελεσματικά θα χρειαστεί λίγος καιρός.

Οι καλοί είναι, βλέπετε, και ‘αφελείς’, με την καλή έννοια, καλοπροαίρετοι. Αντίθετα οι κακοί - κουτοί εκμεταλλεύονται από χρόνια μέσα από τον κινηματογράφο του Hollywood και του Bollywood και σήμερα με τα διαδικτυακά παιχνίδια, βλ. Fortnite, τα πιο σκοτεινά και αδύναμα σημεία του ανθρώπινου εγκεφάλου και συγκεκριμένα του ιππόκαμπου, για την επιτυχία των σχεδίων τους.

Ένα παραμύθι για το Ζαγόρι

A.N. - Kλείνοντας, ποιο "παραμύθι" θα ήθελες να μας διηγηθείς για το άμεσο αλλά και το μακρινό μέλλον;

A.A. - Το ‘παραμύθι’ που διηγούμαστε σήμερα μπροστά στο τζάκι είναι «το Ζαγόρι και η αναγέννησή του μέσα από τις στάχτες των αιώνων». Το νέο αυτό όραμα το βλέπουμε ήδη να αχνοφαίνεται στις κατακόκκινες φλόγες που χορεύουν.

Πάντα θα υπάρχει μια φωτιά που γύρω της θα προστατεύεται και θα ονειρεύεται ο άνθρωπος. Εμείς το αντιμετωπίζουμε ως μικρογραφία όλου του πλανήτη σε freeze fame. Με καταπληκτικές άφθονες πηγές και πόρους αλλά ανεκμετάλλευτους.

Και το κυριότερο, με σχεδόν μηδενική σύνδεση με το ένδοξο καινοτομικό παρελθόν του στις συνθήκες της τότε γνήσιας ελεύθερης αγοράς. Και το ‘παραμύθι’ (από το παραμυθία = παρηγοριά, καθησυχασμός) που θα πούμε σε όποιον ενδιαφέρεται είναι απλό. «Μια φορά και δυο και τρεις, σε κανα δυο-τρία χρόνια δηλαδή, το Ζαγόρι θα είναι με τη βούλα της UNESCO ένα από τα λίγα (καμιά σαρανταριά) Πολιτιστικά Τοπία Παγκόσμιας Κληρονομιάς Πολιτισμού & Φύσης ταυτόχρονα» ανάμεσα στα χίλια τόσα.

Με ενεργειακές υποδομές βιώσιμης (να την πεις;), αξιοβίωτης (να την πεις;) - πάντως με τις αρχές του Οικολογικού Πολιτισμού δηλαδή, πολύ απλά, μια ήπια ανάπτυξη σε αρμονία με τη φύση. «Με πολλούς νέους κατοίκους που θα ζήσουν καλά κι εμείς καλύτερα μαζί τους. Μέσα από ευρωπαϊκά προγράμματα Πολιτιστικής Κληρονομιάς αλλά και ‘ταπεινά’ προγράμματα του ΕΣΠΑ για ενίσχυση ικανοτήτων ανέργων για επανένταξη στην αγορά εργασίας σύμφωνα με τις τοπικές αναπτυξιακές ανάγκες».

Και με πιθανή υποστήριξη διεθνών φίλων, το Ζαγόρι θα αποτελέσει υπόδειγμα για συνέχιση του πολιτισμού της Ανθρωπότητας στο πλαίσιο του Πολιτισμού της Φύσης αυτού του χωρίς προηγούμενο, με τόσα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (για την ακρίβεια πάνω από 40 κοσμικές συμπτώσεις) και, πιθανά, ανεπανάληπτου πλανήτη, της μεσήλικης Γης μας. Εδώ και ηχητική επένδυση: “Οι πράσινοι λόφοι της Γης ("The Green Hills of Earth") με στόχους ενός συναδέλφου παραμυθά με διαστημική εμπειρία, του Ράσλινγκ, ενός γέροντα τυφλού μηχανικού διαστημοπλοίων και μυθικού βάρδου.



Ένα υπόδειγμα γερά στηριγμένο στις Σύγχρονες Κοινωνικές Προτεραιότητες, τις αρχές της Ανθρωπιστικής Συνείδησης και την ολοκληρωμένη συνταγή του Μέλλοντος, με δυο λόγια, στη Διεθνή Συνεργασία ανθρώπινων κοινωνιών, φυτών, ζώων και ορυκτών όπως οι τρεις τελευταίες κατηγορίες την εφαρμόζουν με αρμονία εδώ και εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια - μια εμπειρία που προσφέρεται δωρεάν, όπως και τα καλύτερα πράγματα στον κόσμο.

Δεν είναι αμαρτία - με τη θρησκευτική έννοια της λέξης, να μην την αξιοποιήσουμε; (βλ. Βιομιμητική). Αυτά για το άμεσο μέλλον. Όσο για το μακρινό, όσοι από τους φίλους μας ενδιαφέρονται γι αυτό, ας απολαύσουν το «Μια μέρα του 2999 A.D.». Και αν ενθουσιαστούν μπορούν να συμμετάσχουν ώστε να το υλοποιήσουμε συντομότερα γιατί χίλια χρόνια τράτο έτσι που το πάμε ή, έστω, όπως το πηγαίναμε Π.Κ. (προ κορωνοϊού) δεν μας βλέπω να είχαμε.

 «Ανθρωπότητα, κόψε ταχύτητα και ‘ανάκρουσε πρύμναν’» προτείνει, σεμνά και ταπεινά, ο Ecological Civilization Chief Storyteller κάτι που πρόθυμα θα προσυπέγραφαν και οι αρχαίοι ημών σοφοί μας πρόγονοι αλλά και όλης της Ανθρωπότητας από τους παλιότερους πολιτισμούς του κόσμου, της Μεσοποταμίας (Ιράκ), της κοιλάδας του Ινδού, της Αιγύπτου, της Κίνας, της Μεγάλης Περσίας, της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, των Αζτέκων στο Μεξικό, των Ίνκας (Περού, Εκουντόρ, Χιλή, Βολιβία), του Ελληνικού (Ιταλία, Σικελία, Βόρεια Αφρική, και μέχρι τη Νότια Γαλλία) και σήμερα μόνο στην Ελλάδα - θέμα συζητήσιμο που παραμένει προς απόδειξη…

«Οι καλύτεροι άνθρωποι στα χειρότερα χέρια» που τραγουδάει και η Ρίτα Σακελλαρίου. Τι μέρες κι αυτές, πιθανότατα ιστορικές και όχι μόνο για τις μικρές προσωπικές ζωές του καθενός! (Ecological Civilization Chief Storyteller - κατά κόσμον Ανδρέας Ανδρεόπουλος mhtiswan@gmail.com)

---------------
Ο Αντρέας Ανδρεόπουλος είναι ιδρυτής και επικεφαλής του Τμήματος Έρευνας &Ανάπτυξης του Μήτις Παγκόσμιο Δίκτυο Ανθρωπιστικής Συνείδησης, Διαπιστευμένου Παρατηρητή στον ΟΗΕ (UNFCCC) για Κλιματική Κρίση και Βιώσιμη Ανάπτυξη, UNESCO Task Force, αναλυτής εφαρμογών επικοινωνίας, πιστοποιημένος σύμβουλος καινοτομίας.

Πήρε M.Ed. από το Trenton State College, New Jersey, USA το 1995. Ήταν λέκτορας σε τρία τμήματα του Intercollege (σήμερα University of Nicosia): Communication at the School of Humanities and Social Sciences; Multimedia at School of Sciences and Engineering; New Technologies for Nursery Schools at the School of Humanities and Social Sciences; Vocational Training on New Communication Technologies.

Ήταν επίσης senior research fellow στο Intercollege R&D Center. Το ευρύ πεδίο ενδιαφερόντων του περιλαμβάνει: Κοινωνική Καινοτομία, Επικοινωνία Κλιματικής Αλλαγής, Βιώσιμη Ανάπτυξη, Περιβαλλοντική Ευαισθητοποίηση, storytelling.

Πρόσφατο ερευνητικό αντικείμενο η ανάπτυξη πρότυπης υποδομής Ολοκληρωμένης Βιώσιμης Ανάπτυξης. Διέξοδος των ερευνών σχετικά με τη Βιώσιμη Ανάπτυξη η ενεργή συμμετοχή του στις διεθνείς διασκέψεις του ΟΗΕ για το κλίμα, με την ιδιότητα του ως εμψυχωτής του μεγαλύτερου Κέντρου Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης στη Λίμνη Πλαστήρα.

Σταθμός στην καινοτομική του σταδιοδρομία η ανάπτυξη, σε συνεργασία με τους υπόλοιπους συναδέλφους του Μήτις το πρόγραμμα EcoVirtuaLands (ex Sustainable Future Eco Landmarks SFEL), διεθνής πρωτοβουλία με κοινωνικό πρόσημο που προωθείται από την πλατφόρμα των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (UNSDGS #13684).

Βασικό στέλεχος της ομάδας ανάπτυξης του Social Matrix Revealed, Sustainable Development capacity building / Con­ce­ptual Framework Toolkit, που προωθείται από την UNFCCC.

Το Μήτις είναι, από την Ελλάδα, μαζί με την ΔΕΔΔΗΕ και τη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ μέλη του GEIDCO, Global Energy Interconnection Development & Cooperation Organization, με 800 μέλη σε 4 ηπείρους για ανάπτυξη δικτύου παραγωγής και διανομής ενέργειας από εναλλακτικές πηγές.

Συγγραφέας του βιβλίου «Οι 365 περιπέτειες του Βιο-Ιστιο-Σανιδιστή σε 365 εικονοσκέψεις» (ISBN 10 9963798268 Library of Congress AC95.G8 A52 1996). .> Eπιστροφή