Το να κάνεις έναν έλεγχο δεν σημαίνει ότι φοβάσαι, σημαίνει ότι φροντίζεις. Ότι προλαβαίνεις, αντί να τρέχεις. Δεν είναι υπερβολή ούτε πολυτέλεια. Είναι το πιο βασικό βήμα για μια ζωή με περισσότερη ελευθερία, λιγότερο φόβο και περισσότερη ενέργεια για όλα όσα αγαπάς.
«Δεν είχα κάτι, γιατί να έρθω στον γιατρό;»
Το ακούω συχνά στο ιατρείο μου όταν ρωτάω τους ασθενείς μου, γιατί άργησαν να έρθουν να τους δω.
Ο γιατρός δεν είναι εκεί μόνο για να θεραπεύσει το οποιοδήποτε πρόβλημα ή σύμπτωμα παρουσιαστεί.
Ο γιατρός είναι εκεί για να σε βοηθήσει να διαχειριστείς την υγεία σου όχι μόνο την αρρώστια σου.
Η πρόληψη είναι η τέχνη να φροντίζεις τον εαυτό σου πριν εμφανιστεί το πρόβλημα.
Και επίσης πρόληψη είναι η μη επιδείνωση ή η μη επιπλοκή μιας ήδη υπάρχουσας αρρώστιας.
Το να έχεις ήδη υποστεί ένα εγκεφαλικό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσέχεις γιατί ότι έγινε, έγινε. Σημαίνει να μην πάθεις και δεύτερο!
Πολλές φορές λοιπόν η πρόληψη είναι αυτή που κάνει τη διαφορά ανάμεσα στην απλή θεραπεία και στη σωτηρία της ζωής!
Δεν χρειάζεται να τρέχεις παντού με άγχος ή να γεμίζεις ραντεβού. Χρειάζεται να ξέρεις τι να κάνεις – και πότε. Η ανάπτυξη διατήρησης μιας υγιούς προσέγγισης για τη ζωή είναι αυτή καθεαυτή η τέχνη της ζωής!
Και προληπτικός έλεγχος, check up, ΔΕΝ είναι μόνο οι εργαστηριακές αιματολογικές αναλύσεις !!! (Όπως πολλές φορές διαφημίζεται)
Επίσης ο προληπτικός έλεγχος, προσαρμόζεται στις συνήθειες, την καθημερινότητα αλλά και την κληρονομικότητα του ατόμου! (Π.χ. σε μια γυναίκα που η μαμά και η γιαγιά της είχαν καρκίνο μαστού, η μαστογραφία ξεκινάει σε μικρότερη ηλικία!)
Τέλος, αρκετοί έλεγχοι είναι ουσιαστικά αυτοέλεγχοι. (Π.χ. ο αυτοέλεγχος των μαστών αλλά και ο έλεγχος των διατροφικών συνηθειών όπως και της άσκησης είναι αυτοελεγχος!)
Εδώ λοιπόν θα βρείτε έναν απλό και ξεκάθαρο οδηγό για τον προληπτικό έλεγχο ανά δεκαετία της ζωής!
20s – Τα θεμέλια της υγείας σου
Σ’ αυτή τη φάση της ζωής, χτίζονται οι συνήθειες που θα σε ακολουθούν για χρόνια.
Συνήθως είναι η περίοδος των σπουδών, η έναρξη της επαγγελματικής ζωής καθώς και η ανάπτυξη ερωτικών σχέσεων.
Πιθανόν σ' αυτή την περίοδο να ξεκινάει και η οικογένεια και η ανάληψη ανατροφής παιδιών.
Το σώμα σου μπορεί να φαίνεται “άτρωτο”, αλλά είναι και η καλύτερη στιγμή για να το φροντίσεις προληπτικά.
Τι να ελέγξεις:
- Γενικές αιματολογικές, βιοχημικές και ορμονικές εξετάσεις (όπου συμπεριλαμβάνεται και ο έλεγχος των θυρεοειδικών ορμονών)
- Αρτηριακή πίεση και βάρος
- Test Παπανικολάου για τις γυναίκες από την έναρξη της σεξουαλικής ζωής
- Εξετάσεις που αφορούν γενικότερα τη σεξουαλική υγεία
- Εμβόλια (HPV, ηπατίτιδα, ανεμοβλογιά αν δεν έχεις νοσήσει, νοουμένου ότι ως παιδί έχεις κάνει όλους τους εμβολιασμούς)
- Διατροφικές διαταραχές
- Έλεγχος ψυχικής υγείας – ναι, κι αυτό είναι check-up
30s – Η ζωή αρχίζει να τρέχει, αλλά και να πιέζει
Σ' αυτό το ηλικιακό φάσμα, η καριέρα, η οικογένεια, αλλά και ότι προκύπτει από αυτά, όπως π.χ. στρες ή αϋπνία – αρχίζουν να δείχνουν τα πρώτα σημάδια στο σώμα.
Η πρόληψη εδώ είναι σύμμαχός σου για να συνεχίσεις με ενέργεια και αντοχή.
Όλα τα προηγούμενα συν:
- Μαστογραφία αναφοράς (ώστε να μπορεί να γίνει σύγκριση με τις επόμενες)
- Αυτοέλεγχος μαστών κάθε μήνα μετά το τέλος της περιόδου
- Οδοντιατρικός έλεγχος 1-2 φορές τον χρόνο
- Έλεγχος για HPV (αν δεν έχεις εμβολιαστεί ή έχεις σχετικό ιστορικό)
- Επαναληπτικός εμβολιασμός για τέτανο
- Έλεγχος των διατροφικών συνηθειών καθώς και της λήψης νερού
- Έλεγχος της ποιότητας του ύπνου
- Έλεγχος της ποιότητας της άσκησης (που εννοείται πως πρέπει να αποτελεί μέρος της καθημερινότητας, τουλάχιστον το περπάτημα!)
40s – Η δεκαετία της πρόληψης σε βάθος
Οι μεταβολές αρχίζουν να γίνονται πιο ορατές.
Η πιθανότητα της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι υπαρκτή και για τις γυναίκες αρχίζει η περιεμμηνοπαυσιακή περίοδος.
Τα παιδιά, εφόσον υπάρχουν, απαιτούν πολύ χρόνο και ειδικά εάν είναι στην εφηβεία, οι συναισθηματικές απαιτήσεις αυξάνουν.
Οι προσωπικές σχέσεις σε πολλές περιπτώσεις επαναξιολογούνται και οι γονείς, ειδικά σε μια κοινωνία όπως η δική μας, όπου η οικογένεια παίζει πρωταρχικό ρόλο, χρειάζονται περισσότερη φροντίδα και προσοχή.
Ο τακτικός έλεγχος εδώ δεν είναι “προαιρετικός” – είναι η πιο σοφή επένδυση.
Όλα τα προηγούμενα συν:
- Μαστογραφία κάθε 1-2 χρόνια ανάλογα με τις οδηγίες
- Test κοπράνων για ανίχνεση μικροσκοπικής ποσότητας αίματος (προληπτικά για καρκίνο του εντέρου)
- Προληπτικός καρδιολογικός έλεγχος (ΗΚΓ, υπέρηχος καρδιάς)
- Οφθαλμολογικός έλεγχος (έναρξη πρεσβυωπιας;)
- PSA για τον έλεγχο του προστάτη
- Ακτινογραφία θώρακος ιδιαίτερα για καπνιστές
- Έλεγχος οστικής πυκνότητας αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου
- Έλεγχος για προδιαβήτη/ινσουλινοαντίσταση
- Έλεγχος βάρους
- Έλεγχος αϋπνίας (εφόσον υπάρχει)
- Σεξουαλική υγεία
- Έλεγχος και πρόληψη των συμπτωμάτων και των επιπλοκών της κλιμακτηρίου
- Έλεγχος και πρόληψη της επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout)
50s – Ό,τι ανακαλύψεις νωρίς, αντιμετωπίζεται καλύτερα
Καθώς προχωράμε στη ζωή, όλα τα προηγούμενα "ωριμάζουν" και επιδεινώνονται εάν δεν έχουμε προσπαθήσει να τα ελέγξουμε και να τα αντιμετωπίσουμε.
Εδώ σταματάει η περίοδος για τις γυναίκες οριστικά και έρχεται η εμμηνόπαυση ενώ και οι άνδρες δεν βρίσκονται στο απυρόβλητο.
Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να κάνει την εμφάνιση της.
Συνήθως τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι και τότε βιώνεται το σύνδρομο της "άδειας φωλιάς".
Επίσης μπορεί να είναι η δεκαετία όπου οι γονείς μας πεθαίνουν και παύουμε πλέον να είμαστε παιδιά.
Επαγγελματικά η κόπωση που επέρχεται γίνεται εντονότερη εάν δεν βρούμε τρόπους επαγγελματικής ικανοποίησης.
Εδώ τέλος είναι η δεκαετία που “βγαίνουν” στην επιφάνεια παθήσεις, ανάλογα και με την κληρονομικότητα εκτός από τον τρόπο ζωής, όπως υπέρταση, καρδιοπάθειες, διαβήτης ή οστεοπόρωση κ.α.
Η πρόληψη εδώ είναι καθοριστική.
Τι είναι απαραίτητο; Όλα τα προηγούμενα συν:
- Κολονοσκόπηση ως απόλυτα απαραίτητη
- Ετήσια μαστογραφία
- PSA (για άνδρες, έλεγχος προστάτη)
- Έλεγχος οστικής πυκνότητας
- Καρδιολογικός έλεγχος και triplex καρωτίδων
- Έλεγχος όρασης και ακοής
- Ουρολογικός και γυναικολογικός έλεγχος
- Έλεγχος ψυχικής και συναισθηματικής υγείας
60+ – Συντήρηση με ποιότητα
Σ' αυτή την δεκαετία μπορεί να έρθει η συνταξιοδότηση και η μετάβαση σε έναν λιγότερο δραστήριο τρόπο ζωής, αλλά ταυτόχρονα η ιατρική πρόληψη δεν σταματάει ποτέ.
Ιδιαίτερη προσοχή σε όσους για οποιοδήποτε λόγο μένουν μόνοι και οι ανάγκες τους αυξάνουν.
Το σώμα αλλάζει και οι ανάγκες του επίσης – αλλά ο στόχος παραμένει ο ίδιος: ποιότητα ζωής, αυτονομία και ευεξία.
Ας μην ξεχνάμε ότι το να μεγαλώνουμε είναι αναπόφευκτο, το να γερνάμε είναι προαιρετικό!
Τι να συνεχίσεις ή προσθέσεις:
- Ετήσιος γενικός εργαστηριακός έλεγχος , βιοχημικός, ορμονικός, αιματολογικός, ανοσολογικός
- Εμβολιασμός για πνευμονιόκοκκο, γρίπη, έρπητα ζωστήρα (σύμφωνα με οδηγίες)
- Ετήσιος καρδιολογικός έλεγχος απαραίτητα! (όχι μόνο όταν υπάρχει σύμπτωμα!)
- Έλεγχος για άνοια ή άλλες γνωστικές διαταραχές (απλό τεστ στο ιατρείο)
- Ορθοπαιδικός έλεγχος κινητικότητας (η άσκηση παίζει εξαιρετικά προληπτικό ρόλο)
- Έλεγχος και πρόληψη πτώσεων (με ενδεχόμενες αλλαγές στο σπίτι, όπως αλλαγές στο μπάνιο, αφαίρεση μικρών χαλιών κ.λπ.)
- Έλεγχος και πρόληψη ακράτειας ούρων ή αντιθέτως επίσχεσης ούρων
- Ετήσιος έλεγχος όρασης και ακοής
- Έλεγχος και πρόληψη σαρκοπενίας (η διατροφική συμπεριφορά παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο)
- Έλεγχος και πρόληψη κοινωνικής αυτοαπομόνωσης (η συμμετοχή σε ομάδες όπως χορωδίες κ.λπ. αποτελεί τρόπο αντιμετώπισης)
Συμπερασματικά
Καθώς η επιστημονική γνώση αλλά και η ιατρική τεχνολογία αυξάνεται και προοδεύει όλο και νεώτερες τεχνικές ελέγχου θα ανακαλύπτονται για όλο και περισσότερα νοσήματα.
Οι βασικοί όμως άξονες θα παραμένουν:
- Σωστή ποιοτική τροφή και πρόσληψη άφθονου νερού,
- Άσκηση (που δεν πρέπει να σταματάει ποτέ),
- Υγιής ύπνος και εν γένει ξεκούραση,
- Ψυχική ηρεμία με συνοδές τεχνικές χαλάρωσης και ανάπτυξη όμορφων χόμπυ και δραστηριοτήτων,
- Κοινωνικοποίηση και αγάπη για τον άνθρωπο.
- Η ανάπτυξη της θρησκευτικότητας και εν γένει της πνευματικής ζωής αποτελεί για πολλούς σημαντικότατο στοιχείο ευεξίας.
Ας μην ξεχνάμε όμως, ότι η πρόληψη είναι και αγάπη για τον εαυτό μας.
Όχι με τον εγωιστικό ανώριμο τρόπο αλλά με τον ουσιαστικό, ενσυνείδητο τρόπο.
Μόνο όταν είμαστε καλά απολαμβάνουμε τη ζωή, είμαστε χρήσιμοι στους ανθρώπους που αγαπάμε αλλά και γενικά στους γύρω μας και δεν γινόμαστε βάρος σε κανένα.
Η αντίληψη που λέει ότι βάζω όλους τους άλλους πριν από τη δική μου υγεία είναι δυνητικά επικίνδυνη και καταστροφική.
Ήρθε πλέον ο καιρός να αγαπάμε και τον εαυτό μας για να μπορούμε να κάνουμε το καλύτερο γι' αυτούς που αγαπάμε.
Το να κάνεις έναν έλεγχο δεν σημαίνει ότι φοβάσαι, σημαίνει ότι φροντίζεις. Ότι προλαβαίνεις, αντί να τρέχεις. Δεν είναι υπερβολή ούτε πολυτέλεια. Είναι το πιο βασικό βήμα για μια ζωή με περισσότερη ελευθερία, λιγότερο φόβο και περισσότερη ενέργεια για όλα όσα αγαπάς.
Μήπως ήρθε η ώρα για το δικό σου προληπτικό έλεγχο;
---
Η Σοφία Δημοπούλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι γενική ιατρός και σήμερα εργάζεται ως προσωπική ιατρός Ενηλίκων στο Κέντρο Υγείας Έγκωμης στη Λευκωσία, στο πλαίσιο του ΓεΣΥ.
Με περισσότερα από 20 χρόνια εμπειρίας στο δημόσιο σύστημα υγείας της Ελλάδας, υπηρέτησε την ιατρική με αφοσίωση, τόσο στην κλινική πράξη όσο και σε διοικητικούς ρόλους, όπως αυτόν της συντονίστριας διευθύντριας στο Κέντρο Υγείας Κασσανδρείας.
Από τις 30 Απριλίου 2024 έχει αναλάβει την ευθύνη του εκπαιδευτικού προγράμματος των Ειδικευομένων Γενικής Ιατρικής σε παγκύπριο επίπεδο. Διαθέτει επίσης μετεκπαίδευση στην αρτηριακή υπέρταση.
Είναι ιδρύτρια της Ακαδημίας Υγιών Πολιτών, τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ομοιοπαθητικής Ιατρικής από το 2001 και δραστήρια ομιλήτρια σε θέματα πρόληψης, διατροφής και αγωγής υγείας. Έχει εκπαιδεύσει και εκπαιδευτές σε ζητήματα που αφορούν την υγιεινή ζωή και τη φροντίδα του εαυτού.
Μέσα από τα άρθρα της στην ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΥΕΞΙΑ, μοιράζεται τη γνώση, την εμπειρία και το πάθος της για μια ζωή με περισσότερη επίγνωση, υγεία και ισορροπία. Πιστεύει ότι η ευεξία δεν είναι πολυτέλεια, αλλά δικαίωμα — και καθημερινή επιλογή.
Για το πλήρες βιογραφικό της, πατήστε εδώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου