Σε μια κοινωνία κορεσμένη από εικόνες, εντυπώσεις και προσδοκίες, το marketing λειτουργεί όπως το μακιγιάζ. Δεν λέει απαραίτητα ψέματα· απλώς "παρουσιάζει την καλύτερη εκδοχή του τίποτα". Και αυτή η εκδοχή, όσο τεχνητή κι αν είναι, δεν παύει να είναι επιθυμητή.
Γιατί πίσω από τις καμπάνιες, τα σλόγκαν και τα τέλεια γραφικά, δεν βρίσκεται απαραίτητα μια ανώτερη αλήθεια — αλλά μια ανάγκη. Μια ανάγκη για ελπίδα, για αποδοχή, για φαντασίωση.
Το τίποτα που μοιάζει με κάτι
Αν κοιτάξουμε κατάματα την αλήθεια, θα διαπιστώσουμε ότι πολλά από αυτά που αγοράζουμε —είτε υλικά είτε άυλα— δεν τα χρειαζόμαστε πραγματικά.
Μας τα "πουλάνε" επειδή θέλουμε να νιώσουμε όμορφοι, αποδεκτοί, επιτυχημένοι ή αγαπητοί.
Το marketing, λοιπόν, χτίζει επάνω σε αυτές τις ανάγκες με δεξιοτεχνία, δημιουργώντας ελκυστικές αφηγήσεις γύρω από προϊόντα και εμπειρίες που, ενίοτε, είναι απολύτως κοινότυπα ή άνευ ουσίας.
Η υποσχετική του ανεκπλήρωτου
Όπως το μακιγιάζ δεν αλλάζει το πρόσωπο, αλλά το τονίζει και το "διορθώνει", έτσι και το marketing δεν αλλάζει το προϊόν — απλώς το πλαισιώνει καλύτερα.
Προσθέτει φωτοσκιάσεις, αποκρύπτει τις ατέλειες, τονίζει τα "δυνατά" του σημεία.
Μας υπόσχεται κάτι που δεν μπορεί να εγγυηθεί: ευτυχία μέσω της κατανάλωσης, αυτοπραγμάτωση μέσω της ταύτισης με μια μάρκα, νόημα μέσα από την ταυτότητα που φοράμε σαν ρούχο.
Κι όμως, αυτή η υπόσχεση παραμένει δελεαστική. Γιατί το marketing, όπως και το μακιγιάζ, ξέρει πολύ καλά πού να χτυπήσει: όχι στη λογική, αλλά στην επιθυμία.
Το φτιασίδωμα της πραγματικότητας
Ζούμε σε έναν κόσμο όπου η αφήγηση μετρά περισσότερο από το περιεχόμενο. Το "storytelling" είναι το νέο νόμισμα της επιρροής.
Δεν έχει σημασία αν το προϊόν είναι το καλύτερο· έχει σημασία αν μπορεί να "πείσει" ότι είναι. Έτσι, η πραγματικότητα γίνεται σκηνικό — και το marketing ο σκηνοθέτης της.
Ο καταναλωτής, από την άλλη, δεν είναι ούτε αθώος ούτε παγιδευμένος. Είναι συνένοχος. Θέλει να πειστεί. Θέλει να φαντασιωθεί. Και για όσο υπάρχει αυτή η βαθιά ανθρώπινη ανάγκη, το marketing θα συνεχίσει να υπάρχει.
Όχι ως ψεύτης (κυρίως), αλλά ως παραμυθάς.
Είναι ψευδαίσθηση; Ναι. Αλλά είναι η δική μας.
Το ζητούμενο, τελικά, δεν είναι να καταργήσουμε το marketing, όπως δεν θα καταργούσαμε και το μακιγιάζ.
Είναι να γνωρίζουμε πότε μας μιλάνε αληθινά — και πότε μας ψιθυρίζουν όμορφα ψέματα στα αυτιά.
Να καταλαβαίνουμε πότε αγοράζουμε ένα προϊόν και πότε αγοράζουμε την προβολή του εαυτού μας μέσα από αυτό.
Γιατί το marketing δεν μας δείχνει την πραγματικότητα. Μας δείχνει αυτό που θα θέλαμε να είναι η πραγματικότητα. Και καμιά φορά, αυτό αρκεί.
Εσάς ποια είναι η γνώμη σας για αυτό το θέμα; Γράψτε τη στα σχόλια.---
Ο Άρης Νότης είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας και εκδότης του ηλεκτρονικού περιοδικού ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΥΕΞΙΑ. Με εξειδίκευση στην υπνοθεραπεία και τον νευρογλωσσικό προγραμματισμό, προσεγγίζει θέματα προσωπικής ανάπτυξης, ενώ παράλληλα παρουσιάζει συνεντεύξεις και ποικίλη ύλη που εμπνέει και ενημερώνει. Για συνεντεύξεις, συνεργασία ή σχόλια: arionasorama@gmail.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου